Image provided by: University of Nebraska-Lincoln Libraries, Lincoln, NE
About Pokrok západu. (Omaha, Neb.) 1871-1920 | View Entire Issue (Oct. 2, 1907)
§ VACSLAV BEMES TftEBÍZSXŤi 8 BLUDNÉ DUSE g HISTOEICKÝ EOMAN á Vráwky ve knížecí tváři nokoli- krát sebou zatrhly h týinžo oku- mžikem vydral se modrými rty ho- né a tvAř jeho podobala se zaSIé síkovými dušený výkřik a ručky se mu pergamu na němž peruti ča pohnuly jalto by odpuzovaly od nebo příšeru n dutinami místo očí h vlasy jako Hvudlá tráva se slovy jako jehly a dechem jako prud ký lednový mráz "Jasnosti!" Kuíže pán pouze pokynul zápor ně rukou a přikročil až k samému Iftžku Polootevřenýmí rty princo vými ozvalo se už jen chropot né wténání' Uplynulo ani pět minut dvéře Ne do komnaty s poznovu otevřely ve dveřích objevila ne hlava jiné ho sluhy jenž přinášel zprávu že mladší princ taktéž přeď pul ho dinou ulehl Kníže pán shodil se hebe napro sto všecek návyk a všechen nátěr jejž mu dali hned do vínku v ko lébcc uchopil c oběma rukama za hlavu a div že nohy pod ním ne klesly "Za živa prý jsi se za mne um dlila na smrtelném Iftžku prý jsi mi odpustila u nyní po tak dlou hých letech že si na mne vzpomí náš a přichází si pro štěstí mé — pro jediné štěWtí jakého jsem kdy poznal za minulého života 1 — Iju cilie — Imciliel RdousíS tahle ne mluvňátka jež za otce nemohou 1 — Sestro má ! Ustaň — ustaň — " Kníže pán si držel ještě hlavu oběma rukama tak prudce jako by se o ní bál že se mu rozskočí jako by chtěl aby mu dny uplynu lé v letu ani o skráně: nezavadily protože hnaly c mu k čelu prud ce jako skuěivé větry jako roz bouřené vody jako sivé kroupové mraky Na Iftžku hošík opět zasténal ale nyní už slabounce Ručky mu klesly na bílé podušky hlava obrá tila se v tu stranu kde dlel kníže pán potom ještě jedno zaškyt nutí ale také tak tichounké Kníže pán toho ani nepozoroval "Sestro Lučili} í — Smiluj se — mlaíí!" Komorník jenž potřetí už po otevřel dvéře nevěřil nni nsírn Kvým že by takhle kníže pán mohl mluviti ale oři jej usvědčily že jeho jasnost opravdu samotná Při cházel opět s jakýmsi ohlášením ale zdálo se že Jest na rozpacích má-li e obrátiti ěi vyrušili milost knížecí Už učinil dva kroky na zpět náhle však se zarazil postou pil opět ku prahu a pravil ostý chavě s "Ten venkovan nechce a nechce dát se odbýt i í Usedl si opravdu na patníku ve bráně Chvástá že prý tu odtud mor zažene že prý tu odtud vypudí Zdá se mi jas nosti že jsem ho na panství nejed nou vídával Povídali o něm že mnoho umí že prý kde chce a ko mu chce vSude pomáhá" "Že odtud mor zažene ? b vypudí? !)over ho sem okamžité S" Kníže pán proiícnl tato slova polo ze spaní n teprve nyní utkvě ly 'i jeho na postýlce na uU je ho miláček ležel jako iiehožtíček A zas uchopil m tak oběma ruka ma za hlavu zavolat že to musi li hlyseti až un chodbo Potom vrhl k bliku a obě tváře zaryl hlu boko do hebounkých sněhobílých Mtluck jiko by chtěl mili jeden jMhřeb t ditětt-m A V komiinté O % r í d'el jii vyMký itíhlv mni v icrkové ha leně v uzounkých spodcích iviře linkách na u1ihi m elými ttřc (ci nu mi hl leskly mosmué ponky (Vpiti ěcr eimvoii p#n j 8 v 8 rotku h bělavým beránkem dr- žel v levici Oči mři přimhouřiv su Ihviio poHlrrfrif písmenku HO třely Jíty jeho byly těsně sevře ny jako by ani dechem nechtěl pana knížete z hlubokého zármut ku vyrušili Trvalo to hezkou chvílí co tu tak stál jako duch a než kníže pAn zpozoroval že má svědka svých slz i těžkého hoře Kníže pAn zavadiv zarosenýma očima o obličej venkovanův po uloupil opět až lc samému Iftžku hošíkovi úkorem až ke hlavě "Přišel ji pozdě " Kníže pAn skorém jen zašeptal aby tak nebylo znáti bolest jeho "Přišel jKem v čau iiejvhodněj ší jasnosti!" Při těch slovech jež vyšla tak liše úníy venkovanovými rty sot va m mu pootevřely "Ci umí mrtvé křísili? — Člo veče?!" Kníže zabovořil nyní s kvapem i jakousi nedočkavostí hlflHem chvějícím sc jako travička šele stem větru Muž venkovan za vrtil pouze hlavou a zraky jeho teprve nyní spočinuly na postýlce na sina lém obličeji hošíkově "Potkalo vás pane kníže neŠtě stí? — Pánbůh raí všecko další zlé od rodu vašeho odvrátili I" "fjcho tedy chceš ode mne ne-bceš-lí mimu míl Áčku pomoci?" Kníže pAn nabyl nyní už zase odvahy a tahle otázka zněla již u trfíaěně "Na jednom z nej větších vašich panství žije hodný pracovitý n poctivý lid 7 vrchnost svou je li jen trochu k nlímu dal by ži vot i duši svou Už to dokAzal ko likrát juk upřímnA až dětínná jeit jeho oddanost k pánům Hvým Úředníci vaší jasnosti ode dávna uráželi ten lid v nejcitlivějšíeh stránkách jeho povahy Úřednic vaší jasnosti tropili si posměch ze všeho co tomu lidu bylo jest a bude vždy neyivetřjším a nedo tknutelným A ten lid nemaje aikde zastání nikde vyslyšení od hodlal se pomoci sobS sám" '"Au to bude voděn do svých děr v okovech a řetezích" přeru šil prudkým hlasem kníže pán venkovana "A kdo jsi ty jenž se odvažujeS až ke mne jenž přichá zíš v tuto chvíli omlouvat buřiče bňjníkyí" "Jen se račiž na mne pane kní w podívatií — ("'i už mne oprav ili nezná jasnost tvá?" "PryC odtud! — Nad mrtvolou lítěte "Je nejpříznivější chvíle o zá 'cžitostech našich so domluvili V' "Našich — našich záležito stech? Pryč odtud — prye!" Kníž pán chtěl ku dveřím ale muž venkovan zastoupil mu ryeh I" restu a dvéře rychle uzavřel zdálo w že zapadly na zámek "Rač- tuítí jen jasnost tvá str pení!" "Co chceš tedy? — A kdo jsi?" "Chci pro ten lid nejdříve od puštěni a potom úlevu — vobo lu!" "Odpuštěni na šibenicích úle vu v okovech a vobodn v žlá- "i!!" Tvář pHch"iho Hit kt ré do té to chvíle ani jediný uval se nepo hnul rozestřel podivný nrpo pwitteluý výral tk jiko by m byl koWm rtň jtrtkmitl trpký sudch na jako by ne n4h!e Uhotily ryy iiiintlrhy dÁlo e Že imrt Méh ddiějo v trš!tou ví- čitku v děsivou výhružku "Takhle že mluví jasnost tvA v té chvíli kdy jedno dítě u prahu smrti a druhé nemá k tomu dale ko? — Je tohle hoře jehož jsem byl já svědkem před okamžikem opravdové? Jsou ty slzy které ti ještě v očích nevyschly slzami o pravdu oteckého zármutku?" "Nuže mluv: — kdo jsi tedy že dovoluješ si eo si ke mne ještě nikdo nedovolil?" Knížeti pánu zdálo e že bledé tváře nějak zimnK'nň červenají "Jsem tvůj věřitel kterýž na konci dnu svého života přichází k tobě pro svfij dluh kterýž ťičty ne chal schválně na pozdní doby na Inešní den kdy tys bezpochyby už lávno pradávno byl na ně zapo mněl" "Ty v tomhle Šatě — mftj kní žecí věřitel?" "Tvftj knížecí věřitel — v tom hle prostém šatě jako ten nejchud- ší robotník na panstvích tvých liytost jež odkázala mi dluh již lavno odešla na věčnosti — Itučíž se přesvědčili milost tvá " Venkovan sáhl kostnatou pravi cí v záňadří vyňal závitek papíru zaobalený v hedvábí a stažený mo- Iravými nyní už vybledlými stuž kami pečlivě jej rozbalil stužky rozvázal a podal list knížeti pánu mlčky ale oči jeho utkvěly na nem h takou ostrosti žc nebylo možno aby pyšný šlechtic sebe více se přemáhaje dovedl zakrýt! vnitřní zíninířné rozechvění Zdálo e že knížeti pánu zraky nechtějí nějak sloužili Až k sa mým očím si lístek přiložil Písmo nějak vybledlé scžloutlé už hez kých let asi uplynulo co je ruka najwda a písaře už dozajista hla va nebolela drahný čas Kníže au četl list jo čtvrté ale nohy chvěly se pod ním jako by vyklá- laná podlaha náhle povolovala a se prolamovala — Potom se zachy- il levicí sloupu jeuž ještě se tře mi jinými podpíral "iiebca" po zdvihl hlavu a otázal se sotva sly šitelným hlasem "A jméno tvé?" "Kcfundaí" Kníže pán opřel se o sloup s ce- ou tíhou fivého těla "Nahlédni ještě jednou v listi nu!" Na lístku bylo třesoucí na ru kou napsáno " VzpomcneS-li si nč- uly na mne a bude li ti líto toho o se fttalo a budeš-li chtíti pamál- "c své sestry učinítí něco k vůli za nic jiného neprosím než abys idu na Podlesí jejž ycm si tak za milovala stal se otcem laskavým! íuď ubezpečen že ti duše dá dáv no odpustila — Lucilie" "Ty Kolovrat? — Ty žes to v om šatě a v téhle podobě?" "Jsem!" Kefunda pronesl toto slovo pev ným rozhodným hlasem vzpřímil se vztýčil hlavu vypnul prsa — I zdálo se že o dobrou třetinu ná- de vyhnal do výšky "Jsem hrabě Kolovrat a přichá zím ve jmenu nebožky sestry tvé!" líefuuda kladl na každé lovo přízvuk ostřejší a ostřejší Jl Zapomínáš že jsi do dneška isancem ze hyen mohl okamži tě "I toho bych se do tebe nadál! oble vyjádření jsem očekával veils pane kníže? Prozatím to nuk zůstane pouze při tvé vňli" "Pryč odtud — pomoc — po- k moc "Ohn jane kníe! — Máme je té wpolu cos prondiiviti !" "Chceš li jinde ~~ Ano! Ale de mtd iiiýin dítětem?" "HudeS t E id poxornéjšl tím uá- e a tím lépe mne pochopíS a tím opravdověji mi jMroťumU!" liefund t iíihI kidíctl pánu ďé ruce jrtk h -lenými Vbitěmi Mři v těch nvýrh koiiuiítvch rukou % U otiroku Nikdo bv toho b v téhle vytáhlé postavé jeho ne hledal "O pomoc volal bys marné Mme tu sami I Služebnictvo na chodbách — poručil jsem jim aby se neodvažovali vyrušiti mne v lé- kaření sic že by celé rodině kní žecí a sobě nejvíce uškodili Mno zí znají mne velmi dobře pod ny nějsím jménem mým a bojí se mne jako zlého ducha! — Pane kníže měl jsi tohle své dítě rád?" Knížeti dAuu se zdálo že z iwt Kefundovýeh vane do obličeje jeho ostrý ledový vítr "Jářku měl jsi tohle své dítě rád?" "Jak se jen mužeš tázati? — A- bych je byl zachoval na živu po lovíc statku byl bych obětoval" Kníže pán odpovídal už zase po slušně jako žák učitelovi "A na těch tvých panstvích má i žebrák tak rád své díté jako ty — ne-li ještě radši protože až ne bude mocí chodili od stavení ku stavení po almužně dítě zatím vy roste a obživí ho!" "A beru já jim ty děti — - Ko- lovrateí" "Ještě více jím béřeň! — Po- slechní! Služebníci tvoji vyháně jí od těch lidí spokojenost O jmě ní je oloupili nemohou protože žádného nemají okrádají je tedy o jediné Štěstí jež znají v Životě o pokoj! A když z pod křoví těch xtatkfiv a chat vypuzena spokoje nost násilně a ze srdcí lidu podda ného vyrván klid ptám se tě zdaž to není horší než kdyby jim děti pomřely kdyby na Podlesí vyhy nulo všecko co dýchá životem? A když ten lid musí trpěli 1 proto že mluví tak jak se tomu naučil od matky jako předek jeho před sta cty mluvíval pověz mi pane kni ze zae stoji život takový T — — A proto na Podlesí povstalí aby si vymohli lepší Časy RozumíS pa- ne knize i ciicch-ji kaz tetiy sta větí šibenice všude kde tvftj zá mek kde tvftj dvfir kde dědina tobě poddaná port' smrti aby šla na Podlesí Tentokráte tě loslechne !" Refunda na okamžik utychl Kníže pán opíral m dosud o u- měle vyřezávaný sloup nad po stýlkou "Poslední vňli nebožky sestry své znáš Já ji vyplnil na vlas!" Refunda se opět odmlčel a oři jeho zahleděly c pronikavě v ble dou zamodralou tvář hošíkovu Xa nesmírně vážném obličeji jeho zakmitl se úsměv — vítězoslavný Tak se usmívá vojevůdce když střed Siku jeho už proražen když bř křídla odtržena a když náhle za zady domnělým vítězstvím zpychlého nepřítele vystoupí šedi vá oblaka dýmu a ozve se hřímá- : "urá" pluku pomocných By strým zrak A m Itefundovým neušlo že rtíky hošíkovy se pohnuly "Abys byl tohohle svého milá čka zachoval řekl jsi před okamži kem že bys polovici statkft avých obětoval! — Já nechci na tobě po- ovičku panství tvých já od tebe ani haléře nežádám já tě jen o to prosím abys vyplnil vňli uvěěně lé sestry své a hyn tomu lidu uleh ?il abys se nad ním smiloval — aby mu odpustil " "Ty že bys nudil a chtěl mé dí té při věsti zase k životu? 'Au to bych se ti nikdy ničím odvděčili nemohl" Refunda pokročil ni k samému lůžku upřel mtky v zamodralou hošíkovu tvář ještě pronikavěji potom ho vri f ruku nevřel ji vší silou v ' i tnuté pravici své a levici puhuó ii u nu i-!- RoumcJ Uvu jeho lépe Uvi oitfalý otce jetii vé ditě ui pokladní m itrace né Rty princovy náhle poote vřely hluboký výdech vydral j iui a t ním druhf — třetí — — "Tvé dlti lije" i Refunda pronesl tuto výpo věd tiše hlasem sotva slyšitelným j A týmže mžikem ozvalo so od Iňžka opět tou řečí již hovoří lid] na PodlcwÍ! 1 11 LI'-IV II I "Jmže dobrotivý!" "Vlastní tvá krev upomíná tě jazykem lidu hněteného na po) vinnost Slyší — — " A kníže pán tiskl tváře své na líce hošíkovy a nichž anděl Života tajemnou rukou stíral stopy Mow ny jež rozestřela již děVivó vcrňk ti nad mladistvou obětí "Jsem opět u tebe A už mno neodtrhnmi TJž ten ěftrntf vfiz nevidím I" líoSík si zaso oddechl { hluboká a ovinul ručky avé kolem I - - - - — — — —i — j hlavy knížecí "Tak daleko jsem i byl Vezli mne tmavou nocí znv i na jako když jsme ondyno z Vídně " utíkali A byli by mne tobg jisto v od veli na věky — už bychom solil byli nikdy neviděli — ule náhM nás zastavila paní vznešená byla 'i tak na vlnu podobna obrazu v ro lni salonu našeho paláce ve Vídní — vzala mne do téhle náručí le- 1 těla se mnou až sem položila mne i do téhle postýlky a při tom zase- Ji ptala Pozdravuj ode mne vého tatíčka " Hošík utichl a očka jeho zavře a no k lehkému hílivěrnu mítiku Kníže ián ještě držel hošíka vo svých rukou jako hy se bál že mňže znova přiletěli vfiz tažený koni větrnými a že by mu opětno ' mohl odvézt! jedno z milených dí tek a Že by se a ním nikdy — - ni kdy iiotom neshledal "Vidíš jí otče mftj? — Jo zdo zae — tam u toho starce s vy- schlou vyzáblou tváří usmívá se na něho shýbá se k němu dotýká se ěela jeho podívej se ona toho iže líhá — na hlavu mu dává věnec pomněnkový — " A v téže komnatě tojí naproti sobe dva mužové jeden mladší v zobatém oděvu z přihnědlého ak amitii a druhý starší o dobrých leset ne li více Jet v šatě prosti- čkém hledí si do oěí a oběma so zdá že si do nich dobře nevidí ' jH(m Bi(e rodný jojí )ratr ale tys měl k ní větší prá vo Mňžeš a cheeS mi za ni ruku ? podati?" Starší zdvihá mlčky pravici dí vá se při tom v uměle vykládanou lodlahu a kostnatá ruka jeho tisk- ne hebounkou jemnou — knížecí "A slovo tvé?" Refunda podíval se již zase o- stře pronikavě vo knížecí tvář "Přesvědčíš se jak mu dosto jím jeste dnes ixsly vvnra vím ! ' "Kolovrat zftstane však pro te- ?"} e navzoy pocnovan j 1 _ I _ — II V Kníže pán chtěl cosi namítati ale zraky Refundovy mvědeily jej o nezvratném úmyslu "Jen to mi aspoň pověz kdes že přišel k lak divnému jménu a eo t ponnuio k takovému životu? ' t "Dnes budeš asi mít pane kní že ještě jiné starosti než abys po- slouehal vypravování starého ělo- ' věka které kď ví zdali hy té ko- ncěně neomrzelo Až bnďMi JepSl časy a sejdeme-li se kdy jindy v j Životě všecko ti povím!" V přiléhají komnatě ozvaly ta ů kroky hovor a pozlacená klika i' "f iveri zaskřípala lenl)krate ote vřel Refunda sám a lehce so ukbi niv prošel několikerem pokojů nt chudttu krokem rychlým ale áro p veň tak jistým jako by se byl nu i odla4 vykládané a vyleštěné po lyboval od mjútlejš!ch let ' Lokajové hleděli jeden na dru- í 1 uMm udiveni jako by byli Hrnuli uiciu nad tímhle člověkem bU Čaito vídávali mi panstvích kniíe l : i i ! o n n jeo ou Kuu ie pan m hád ul juHlruhé jnko hv byli je bn druhému rovrň i) i iVUtfial I